Bizi Mutlu Yapan, Aldığımız Kararlar Değil
Northwestern Üniversitesi’nden Nörolog Moran Cerf, 10 yıldan uzun süredir “karar alma süreçleri” üzerine çalışıyor. Cerf’e göre; hayat felsefemiz, maddi imkânlarımız veya edindiğimiz tecrübeler bizleri daha mutlu bireyler yapmıyor.
Cerf, mutluluk seviyemizin birlikte vakit geçirmeye karar verdiğimiz kişi veya kişilere bağlı olduğuna inanıyor.
Moran Cerf’in bu görüşünü dayandırdığı temel noktalardan bir tanesi, insan hayatında karar verme süreçlerinin çok fazla yer kaplıyor olması. Bu süreçler genellikle çok yorucu oluyor ve insanın zihinsel enerjisi bunun için fazla sınırlı. Ne giyeceğimiz, nerede yiyeceğimiz, ne yiyeceğimiz, hangi müziği dinleyeceğimiz gibi daha pek çok karar için beynimizi her gün yoruyoruz. İnsanlar, mutluluğa giden yolun doğru kararlar vermekten geçtiğine inandığı için tercih süreçlerinde gereğinden fazla stres yaşayabiliyor.
Tek başımıza doğru kararlar vererek, yaşamımız üzerinde mutlak kontrol sağlayacağımız fikrine karşı çıkan Cerf; mantık çerçevesinde verdiğimizi düşündüğümüz kararların esasında önyargı, duygular ve bilinçaltımızda yer edinen “sosyal işaretler” ile bağıntılı olduğunu belirtiyor.
Cerf tarafından gerçekleştirilen bir nörobilim araştırması, birbiriyle etkileşim halindeki iki insanın beyin dalgalarının neredeyse aynı görünmeye başladığını ortaya koydu. Harari’nin Sapiens kitabına da atıf yapan bu çalışmanın detaylarını buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
Cerf; insanların, birbirlerinin davranışları ve gerçekliği algılama biçimleri üzerinde ciddi etki sahibi olduğunu savunuyor. Çevremizdeki melankolik kişiler, yaşam enerjimizi düşürürken; komik insanlar, neşeli ve pozitif hissetmemizi sağlayabiliyor. Kişisel olarak ben de bu görüşe destek veriyorum, hatta bizzat deneyimliyorum.
Peki, tek başımıza ve akılcı bir şekilde verdiğimizi sandığımız kararlar aslında ruh halimiz ve dolayısıyla da sosyal çevremiz ile bu kadar ilintiliyse; bu karar verme süreçleri için başka bir yol bulabilir miyiz? Günlük seçimlerimizin bir kısmını bize yakın özelliklere sahip insanlara devretmek, stresi azaltmamız ve sınırlı zihinsel enerjimizi verimli kullanmamız için iyi bir taktik olabilir mi? Ben bu öneriye de sıcak bakıyorum ve bunu da bizzat deneyimlediğimi söyleyebilirim.
Moran Cerf’e göre; vereceğiniz bir büyük karar yani doğru insan tercihi, sizi birçok küçük tercihin stresinden kurtarabilir ve isabetli kararlar alma şansınızı arttırarak mutluluğunuza katkı sunabilir.
Bu yazıyı yazarken çevirisinden faydalandığım kaynağı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
